1. Bệnh giả dại là gì?
Bệnh giả dại, còn gọi là bệnh Aujeszky, là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Herpesvirus suis (còn gọi là Suid herpesvirus 1 – SuHV-1) gây ra. Bệnh ảnh hưởng chủ yếu đến lợn nhưng cũng có thể lây sang các loài động vật khác như chó, mèo, trâu, bò… (trong đó các loài không phải lợn thường chết nhanh khi nhiễm bệnh). Đối với lợn, bệnh có thể gây chết nhanh ở lợn con, gây viêm não, viêm phổi và làm giảm năng suất chăn nuôi.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Tác nhân gây bệnh là virus SuHV-1, thuộc họ Herpesviridae. Virus này có khả năng tồn tại lâu ngoài môi trường, đặc biệt trong điều kiện ẩm ướt và lạnh.
3. Đường lây truyền
-
Qua đường hô hấp: hít phải dịch tiết từ mũi, họng của lợn bệnh.
-
Qua đường tiêu hóa: ăn phải thức ăn, nước uống bị nhiễm virus.
-
Qua vết thương: virus xâm nhập qua vết trầy xước trên da.
-
Qua giao phối (trong một số trường hợp).
Lợn mang trùng là nguồn lây nguy hiểm vì có thể thải virus ra môi trường trong thời gian dài mà không có triệu chứng rõ rệt.
4. Triệu chứng của bệnh giả dại ở lợn
Triệu chứng thay đổi tùy theo độ tuổi:
-
Lợn con dưới 2 tuần tuổi: thường chết nhanh sau khi nhiễm (tỷ lệ chết có thể lên tới 100%). Biểu hiện sốt cao, run rẩy, co giật, đi đứng loạng choạng, tiêu chảy.
-
Lợn cai sữa: sốt, bỏ ăn, thở khó, có thể có biểu hiện thần kinh như quay vòng, run đầu, đi xiêu vẹo. Tỷ lệ chết thấp hơn nhưng vẫn cao.
-
Lợn trưởng thành: thường không có triệu chứng rõ ràng, có thể sốt nhẹ, giảm ăn, hoặc sẩy thai ở lợn nái đang mang thai. Đây là nhóm mang trùng nguy hiểm nhất.
5. Phân biệt với bệnh dại thật sự
-
Bệnh giả dại không lây sang người.
-
Bệnh dại do virus Rabies gây ra, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương ở người và động vật có vú, và có khả năng lây sang người qua vết cắn.
6. Biện pháp phòng và trị bệnh
-
Phòng bệnh:
-
Tiêm phòng vaccine định kỳ (vaccine giả dại sống hoặc bất hoạt).
-
Cách ly lợn mới nhập trại ít nhất 3–4 tuần.
-
Đảm bảo vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, khử trùng thường xuyên.
-
Diệt chuột và côn trùng có thể mang mầm bệnh.
-
-
Trị bệnh:
-
Hiện không có thuốc đặc trị. Điều trị chủ yếu là dùng kháng sinh để phòng nhiễm trùng kế phát, trợ sức trợ lực.
-
Cách ly lợn bệnh, tiêu hủy lợn chết theo quy định thú y.
-
7. Kết luận
Bệnh giả dại ở lợn là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, gây thiệt hại lớn về kinh tế trong chăn nuôi. Việc tiêm phòng định kỳ, thực hiện tốt các biện pháp an toàn sinh học là yếu tố then chốt để phòng ngừa bệnh hiệu quả.